Οι προκλήσεις
Η ενέργεια αποτελεί κοινωνικό αγαθό αλλά και εμπορεύσιμο προϊόν. Αυτό σημαίνει πως το κράτος θα πρέπει να εκτελεί ένα διττό ρόλο σε ό,τι αφορά την ενεργειακή πολιτική που θα πρέπει να χαράξει.
Αφενός, ο κοινωνικός ρόλος του κράτους απαιτεί τη δίκαιη και ισότιμη πρόσβαση των πολιτών στην ενέργεια με κοινωνικούς όρους. Αυτοί οι όροι μπορεί να είναι η στήριξη αδύναμων κοινωνικά και οικονομικά ομάδων μέσω κοινωνικών τιμολογίων, όπως εφάρμοσε το 2016 η κυβέρνηση στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος, ή η οριζόντια έκπτωση στα τιμολόγια, όπως και έγινε το 2016 κατά 15%. Ακόμα ένας σημαντικός όρος που πρέπει το κράτος να ικανοποιεί είναι η ασφάλεια εφοδιασμού και η επάρκεια.
Η ασφάλεια του εφοδιασμού βασίζεται στην ισότιμη συμμετοχή μας στην αναδυόμενη Ενεργειακή Ένωση της Ευρώπης και την παρέμβαση ευρύτερα στο γεωπολιτικό γίγνεσθαι, με βάση την ενεργειακή διπλωματία.
Η επάρκεια επιτυγχάνεται με μείγμα καυσίμου προσαρμοσμένο στις ενεργειακές δυνατότητες και απαιτήσεις της χώρας.
Από την άλλη, είναι ο «επιχειρηματικός ρόλος» του κράτους. Η ενέργεια ως εμπορεύσιμο προϊόν-αγαθό, απαιτεί την ανάληψη από πλευράς κράτους ενός ρόλου ξένου με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα, διότι καλείται να λειτουργήσει σαν επιχειρηματίας-έμπορος σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του με τα κράτη τα οποία μοιράζεται την κοινή ενεργειακή πολιτική αλλά και με κράτη τα οποία ενδέχεται να συνεργαστεί στο μέλλον.
Η κοινή ενεργειακή πολιτική της ΕΕ όπως αυτή παρουσιάζεται στο τρίτο ενεργειακό πακέτο, δεν αφήνει περιθώρια για χάσιμο χρόνου. Αυτό που προκύπτει είναι η ανάγκη σύνδεσης όλων των χωρών της ένωσης σε ένα ενεργειακό δίκτυο το οποίο θα λειτουργεί ως μια μπαταρία αποθήκευσης ενέργειας ανέξοδα και χωρίς απώλειες.
Έτσι, με βάση την ετεροχρονισμένη ανάγκη σε ενέργεια κάθε περιφέρειας της Ευρώπης, θα κατανέμεται η πλεονάζουσα ενέργεια ώστε να υπάρχει εξισορρόπηση του δικτύου και η κάλυψη των αναγκών στις περιπτώσεις επιμέρους αιχμών ζήτησης.
Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται σε σχετικά ανώριμη κατάσταση ώστε να μπορεί να ακολουθήσει τις επιταγές του Τρίτου Ενεργειακού Πακέτου. Αυτό φαίνεται τόσο με βάση τις υποδομές στα δίκτυα και εγκαταστάσεις Φυσικού Αερίου (ΦΑ)Α αλλά και στην αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Ειδικότερα, ως προς τις υποδομές, η γεωστρατηγική θέση της είναι εξαιρετικά σημαντική, όπως αποδεικνύεται από την κατασκευή του ΤΑP και αποτελεί επιτακτική ανάγκη αφενός η πύκνωση του δικτύου εντός της επικράτειας και αφετέρου η συμμετοχή σε διεθνή έργα με εξωστρέφεια και με σκοπό την ανταλλαγή τεχνογνωσίας.
Ακόμα, η συμμετοχή της χώρας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα απανθρακοποίησης για το 2020-2050, απαιτεί την δημιουργία ενεργειακών υποδομών σχετικά με δίκτυα, παραγωγή και αποθήκευση, ώστε να μειωθεί το κόστος αλλά και να καλυφθούν επαρκώς οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας.
Ο ρόλος του μηχανικού
Η συμβολή του Έλληνα μηχανικού στον διττό αυτό ρόλο του κράτους είναι πολύτιμη. Ο μηχανικός ως μελετητής, ως οικονομοτεχνικός ως διαχειριστής και εν τέλει κατασκευαστής, είναι αυτός ο οποίος θα δώσει το έναυσμα και θα καθοδηγήσει το κράτος στο δύσκολο ρόλο του. Θα το υποστηρίξει τόσο στην χάραξη της ενεργειακής πολιτικής όσο και στην υλοποίησή της, ώστε να μεγιστοποιηθεί η κοινωνική αποδοτικότητα των επενδύσεων. Το εύρος των απαιτούμενων μελετών και κατασκευών είναι τεράστιο και απαιτεί όλες τις ειδικότητες μηχανικών.
Σε όλα τα παραπάνω το ΤΕΕ πρέπει να υπάρξει αρωγός τόσο στον ιδιώτη μηχανικό όσο και στο κράτος και μάλιστα να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των δύο, με όρους διαφάνειας, ισονομίας και συναδελφικότητας.
Σε ό,τι αφορά την αρωγή προς τον ιδιώτη μηχανικό, στα πλαίσια της συμβολής του στην υλοποίηση της ενεργειακής στρατηγικής, αυτή πρέπει να είναι πολυδιάστατη και συνεχής. Ενδεικτικά αναφέρεται:
- Δωρεάν σεμινάρια μέσω συνεργατικών σχημάτων, επαγγελματιών μηχανικών με μεγάλη πείρα, μελών ΔΕΠ, μηχανικών Δημοσίου, σε θέματα τεχνικά και οικονομικά.
- Σύναψη συμφώνου συνεργασίας με το Υπ. Οικ. Για την δημιουργία νέων χρηματοδοτικών εργαλείων ώστε οι μηχανικοί να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση τόσο για μετεκπαίδευση όσο και για χρηματοδότηση τρεχουσών επαγγελματικών αναγκών.
- Ίδρυση Υπηρεσίας Επαγγελματικής Υποστήριξης με την κατάλληλη διοικητική στελέχωση για την παροχή νομικών, οικονομικών, φοροτεχνικών και επιχειρηματικών συμβουλών.
- Δημιουργία ομάδας για την κωδικοποίηση της πολεοδομικής και τεχνικής νομοθεσίας.
- Δημιουργία ομάδας η οποία θα επεξεργάζεται τα προτεινόμενα από την κυβέρνηση σχέδια νόμου τα οποία θα δημοσιεύει στον ιστοχώρο του ΤΕΕ προς διαβούλευση από τα μέλη του. Κατόπιν θα προχωρά σε υποβολή των κωδικοποιημένων προτάσεων προς το αντίστοιχο υπουργείο.
ΣΥΜΜΑΧΙΑ για ένα προοδευτικό ΤΕΕ 
Στα οσα παραθέτει το κείμενο να προσθέσω δύο ακόμα χαρακτηριστικά της ενεργειακής πολιτικής που πρέπει να ακολουθεί η χώρα μας και κάθε χώρα. Αυτα είναι η αποκέντρωση της παραγωγής και η αλλαγή του ενεργειακού μίγματος προς όφελος των φιλικών στο περιβάλλον μορφών ενέργειας.
Πιο συγκεκριμένα όσον αφορά το πρώτο στοιχείο, η αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας πρέπει να μας απασχολεί πάντα ανεξάρτητα ασφαλώς από την βελτίωση των δικτύων ενέργειας και την απαραίτητη ενεργειακή συνεργασία των χωρών. Δηλαδή η βελτίωση των δικτύων διανομής δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο να δημιουργήσουμε περιοχές στην Ευρώπη που θα παράγεται όλη η ενέργεια για τις υπόλοιπες χώρες, όπως και σε μικρότερη κλίμακα, δεν πρέπει η Δυτική Μακεδονια και η Μεγαλόπολη να αποτελούν σχεδόν την μοναδική ενεργειακή μηχανή όλης της χώρας.
Όσον αφορά το δεύτερο στοιχείο όλες οι ενεργειακές συμφωνίες και συνεργασίες που ανοίγονται μπροστά μας δεν θα πρέπει να αναιρούν την βασική στόχευση για πιο «πράσινη» ενέργεια. Δηλαδή όσους αγωγούς ΤΑP και να φτιάξουμε και όσο και χρήσιμοι και να είναι για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας αυτό δεν σημαίνει ότι το φυσικό αέριο θα γίνει το νούμερο ένα καύσιμο σε σχέση με πιο «πράσινα» καύσιμα. Βέβαια στο βαθμό που περιορίζει την κατανάλωση πετρελαίου προφανώς και είναι θετική η συμβολή των έργων αυτών.
Τα παραπάνω χαρακτηριστικά παραδείγματα αποδεικνύουν το πόσο σημαντικές είιναι οι πολιτικές αποφάσεις που αφορούν το κομμάτι της διαχείρισης της ενέργειας και ως εκ τούτου το ΤΕΕ πρέπει να αναβαθμίσει ουσιαστικό τον ρόλο προσφέροντας όλη την απαραίτητη τεχνογνωσία και συμβάλλοντας ώστε να λαμβάνονται οι καλύτερες δυνατές αποφάσεις από το υπουργείο ώστε να εξασφαλίζεται φθηνή αλλά ταυτόχρονα και όσο το δυνατόν πιο φιλική στο περιβάλλον ενέργεια, να εξασφαλίζονται οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας με ασφάλεια και να προάγεται η ενεργειακή συνεργασία των ευρωπαικών χωρών.
Τέλος επειδή το παν για να έχεις σωστή ενεργειακή πολιτική και σε σωστή κατεύθυνση είναι να μειώνεις την κατανάλωση ενέργειας, το ΤΕΕ οφείλει να εργαστεί και στον τομέα αυτό, που αφορά μεγάλο εύρος ειδικοτήτων μηχανικών και έχει σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια.